Uiteraard hoopt u dat uw minderjarige zoon of dochter of kind dat onder uw hoede als voogd valt, niet in aanraking komt met politie en/of justitie en al helemaal niet op genoemde zeer jonge leeftijd. Maar wat nu als dat toch gebeurt en er ook nog eens schade is ontstaan door toedoen van uw minderjarige zoon of dochter of onder uw zeggenschap vallende minderjarige die de leeftijd van 12 of 13 jaar heeft?
Op dit laatste, het ontstaan van schade als gevolg van een strafbaar feit gepleegd door een minderjarige van 12 of 13 jaar en de consequenties daarvan voor u als ouders of voogd in een strafproces, zal in het hiernavolgende kort en in hoofdlijnen ingegaan worden.
Geen strafrechtelijke vervolging beneden de leeftijd van 12 jaar
De leeftijd van een minderjarige van 12 of 13 jaar wordt overigens genoemd, nu de wetgever de strafrechtelijke vervolgbaarheid van nóg jongere kinderen heeft uitgesloten. In artikel 486 van het Wetboek van Strafvordering (hierna: SV) heeft de wetgever namelijk bepaald: “Niemand kan strafrechtelijk worden vervolgd wegens een feit, begaan voordat hij de leeftijd van twaalf jaren heeft bereikt.” Een strafrechtelijke vervolging zal dus niet om de hoek komen kijken wanneer uw minderjarige zoon of dochter of onder uw hoede vallende minderjarige nog geen 12 jaar is; laat staan dat in een strafproces een schadevergoeding gevraagd zou kunnen worden.
Vanaf het moment dat een minderjarige echter de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt, kan dit alles wel, en dan is bepalend de leeftijd die de minderjarige had ten tijde van het vermeende strafbare feit.
Strafrechtelijke vervolging van minderjarige van 12 of 13 jaar en gevolgen ouders/voogd
Indien een minderjarige de leeftijd van 12 of 13 jaar had ten tijde van de gedraging of misschien beter gezegd misdraging en deze levert een strafbaar feit oplevert, kan er een vervolging plaatsvinden. Ook kan er dan door degene die door het feit rechtstreeks schade heeft geleden een vordering tot schadevergoeding ingediend worden in het strafproces (artikel 51g lid 4 SV).
Dit laatste is van groot belang voor u als ouders of voogd van een minderjarig kind van 12 of 13 jaar om te weten, nu de vordering tot schadevergoeding in een strafproces betrekking hebbende op een 12-jarig of 13-jarig kind dat verdacht wordt van het plegen van een strafbaar feit, wordt geacht gericht te zijn tegen u als ouders of de voogd van die minderjarige. Genoemd wetsartikel luidt namelijk: “Indien de vordering van de benadeelde partij betrekking heeft op een als doen te beschouwen gedraging van een verdachte die de leeftijd van veertien jaren nog niet heeft bereikt en aan wie deze gedraging als een onrechtmatige daad zou kunnen worden toegerekend als zijn leeftijd daaraan niet in de weg zou staan, wordt zij geacht te zijn gericht tegen diens ouders of voogd.”
De wettelijke vertegenwoordigers (u als ouders of voogd) van een minderjarige die verdacht wordt van het plegen van een strafbaar feit, worden hoe dan ook reeds vanwege de minderjarige leeftijd van het kind opgeroepen tot het bijwonen van de terechtzitting betreffende de minderjarige (art. 496 lid 1 jo art. 488 SV). Ouders of voogd kunnen tijdens deze zitting naar voren brengen wat tot verdediging van de minderjarige kan dienen (art. 496 lid 2, 1ste zinsnede, SV).
Ingevolge art. 496 lid 2, 2de zinsnede, SV kunt u als ouders of voogd echter tevens verweer voeren tegen de ingediende vordering tot schadevergoeding ter terechtzitting. Daartoe kunnen ook vragen gesteld worden aan een getuige of deskundige, maar alleen betreffende de vordering tot schadevergoeding. Het voeren van verweer en/of het stellen van vragen aan een getuige of deskundige kan erg belangrijk zijn, want een vordering tot schadevergoeding binnen een strafproces dient aan bepaalde vereisten te voldoen, wil deze toegewezen kunnen worden. Zo dient onder meer een schadeverzoek op juiste wijze en door de juiste persoon te worden ingediend, moet het schadeverzoek goed onderbouwd zijn middels bewijsstukken, dient het schadeverzoek een rechtstreeks verband te houden met het strafbare feit waarvan de minderjarige wordt verdacht, mag de behandeling van een schadeverzoek niet een onevenredige belasting te vormen voor het strafproces en mag de schade ook niet al te ingewikkeld vast gesteld kunnen worden.
Indien de rechtbank tot de conclusie komt dat er wettig en overtuigend bewezen verklaard kan worden dat door de minderjarige van 12 of 13 jaar een strafbaar feit is gepleegd waarvoor de minderjarige strafbaar is en de minderjarige krijgt een straf opgelegd, dan kan de vordering tot schadevergoeding (mits deze aan onder meer voornoemde vereisten voldoet) van de benadeelde partij gegrond worden verklaard.
Wordt de schadevergoeding van de benadeelde partij gegrond verklaard, dan wordt de vordering door de rechtbank in het geval van een minderjarige van 12 of 13 jaar toegewezen ten laste van u als ouders of voogd van deze minderjarige en kan de rechtbank u als ouders of voogd van de minderjarige veroordelen om de schade te vergoeden (artikel 361 lid 5 SV).
Bent u het als ouders of voogd niet eens met hoe de rechter(s) geoordeeld heeft (hebben), dan hebt u als ouders of voogd een zelfstandige beroepsmogelijkheid tegen het deel van het vonnis dat op de vordering tot schadevergoeding betrekking heeft bestaat (artikel 421 lid 5 SV).
Tijdig juridische bijstand inschakelen als ouders en/of voogd
Gelet op vorenstaande mag dus duidelijk zijn hoe belangrijk het is c.q. kan zijn om tijdig juridische bijstand in te schakelen als ouders of voogd van een minderjarige van 12 of 13 jaar. Dit om deugdelijk verweer te voeren tegen een ingestelde vordering tot schadevergoeding, welke vordering – zoals gezegd – geacht wordt te zijn gericht tot de ouders of voogd waar het een 12- of 13-jarige betreft die zich bij een strafrechter of bij drie strafrechters moet verantwoorden vanwege een vermeend strafbaar feit.
Hebt u als ouder(s) en/of voogd juridische bijstand nodig of wilt u juridisch advies inwinnen in een situatie als hiervoor omschreven, schroom dan niet om te bellen.
Drachten, 2 december 2016, mr. Marjo Buitenhuis
